Quá trình bùn hoạt tính là gì?
Quá trình xử lý sinh học phổ biến nhất là quá trình bùn hoạt tính. Áp dụng trong bước xử lý hiếu khí.
Thuật ngữ “bùn hoạt tính” xuất phát từ thực tế bùn có chứa các vi khuẩn sống và động vật nguyên sinh. Chúng chủ động chuyển hóa và phân hủy chất thải hữu cơ. Điều này khác với các chất rắn được loại bỏ trong quá trình lắng.
Quá trình này bao gồm việc bơm nước thải vào một bể lớn chứa bùn hoạt tính. Hỗn hợp này được sục khí, từ máy thổi khí chìm hoặc máy thổi khí bề mặt. Sục khí sẽ cung cấp oxy cho vi khuẩn sử dụng để phân hủy chất hữu cơ. Sau thời gian lưu nước, nước thải được bơm hoặc tự chảy qua bể lắng để lắng các chất rắn còn lại (chất rắn bị phân hủy sinh học). Nước sau xử lý sẽ được bơm qua bể lọc và khử trùng. Bùn ở đáy được tuần hoàn lại bể bùn hoạt tính.
Quá trình bùn hoạt tính đã thu được các thành tựu đáng kể nhưng vẫn còn một số bất lợi. Có rất nhiều thứ cần cân nhắc trước khi lựa chọn quá trình này. Có 7 nguyên do làm quá trình hoạt tính kém hiệu quả.
1. Thời gian lưu thấp sẽ làm quá trình bùn hoạt tính kém hiệu quả
Bất cứ giải pháp xử lý nào cũng cần thời gian để vận hành và một vài phương pháp sẽ cần nhiều thời gian hơn các phương pháp khác. Tùy thuộc vào nồng độ chất hữu cơ, bùn hoạt tính mà quá trình xử lý sẽ cần bao nhiêu thời gian. Thời gian lưu có thể tới một ngày (8-24 tiếng) hoặc vài ngày (3-5 ngày) để đạt được kết quả xử lý ở mức phù hợp. Nếu thời gian lưu thấp (ít hơn 8 tiếng) sẽ ảnh hưởng đến kết quả xử lý. Nguyên do là vì không đủ thời gian để vi sinh vật hấp thụ và chuyển hóa chất hữu cơ.
2. Thời gian lưu bùn thấp
Thời gian cũng áp dụng cho chất trung gian xử lý. Trong trường hợp này, chất trung gian là bùn hoạt tính. Bùn hoạt tính sẽ ở trong hệ thống một thời gian rồi mới bị đưa ra ngoài (gọi là tuổi bùn). Mục đích là để tối đa hóa thời gian bùn tồn tại trong hệ thống. Thời gian này là để đảm bảo có đủ sinh khối xử lý chất hữu cơ đi vào, do đó cần phải hoàn lưu bùn.
Vì vậy, khi mà hầu hết các quá trình xử lý dạng vi sinh lơ lửng hoặc quá trình màng cố định, bao gồm MBBR có thời gian lưu lâu hơn thì quá trình bùn hoạt tính có thời gian lưu bùn thấp hơn.
3. Diện tích bể không đủ lớn cũng làm quá trình bùn hoạt tính kém hiệu quả
Do hai lý do được chỉ ra ở trên, bể phản ứng cho quá trình bùn hoạt tính thường khá lớn để xử lý một lượng lớn nước thải. Nếu các bể anoxic, hiếu khí và kỵ khí không đủ thì dẫn tới thời gian lưu thấp và nước không được xử lý tốt.
4. Thay đổi lưu lượng hoặc tính chất nước thải
Quá trình bùn hoạt tính có thể xử lý một lượng lớn các chất hữu cơ đa dạng, nhưng những thay đổi trong lưu lượng hoặc tính chất nước thải cũng làm quá trình bùn hoạt tính kém hiệu quả. Một hệ quả hay xảy ra nhất đó là sốc tải, làm chết vi sinh và tạo ra mùi hôi. Để hiểu rõ hơn sốc tải là gì và cách khắc phục, mời bạn đọc bài viết chi tiết:
Sốc tải là gì, cách khắc phục để hệ thống ổn định hơn
5. Kỹ thuật vận hành, giám sát còn hạn chế
Anh em vận hành hay giỡn là đi vận hành phải chăm vi sinh như chăm con. Đúng vậy, bể sinh học phức tạp vì lúc này lúc khác. Vì vậy, thiết kế và vận hành bể bùn hoạt tính cần một người có kiến thức chuyên môn. Để có thêm kiến thức trong vận hành, Flash rất welcome anh chị em cùng trao đổi và học hỏi lẫn nhau để công việc được trôi chảy hơn.
6. Lỗi thiết kế hệ thống
Nếu hệ thống không có bể Anoxic sẽ cực khó xử lý amoni. Cũng như hệ thống sục khí có vấn đề hoặc thiết kế tuần hoàn bùn không tốt sẽ gây khó như vậy.
Hi vọng bài viết giúp giải đáp phần nào thắc mắc của anh chị em. Nếu mọi người có gì cần trao đổi, hãy liên lạc với Flash nhé! Chúc mọi người một ngày tốt lành! Đừng quên sử dụng men vi sinh hiếu khí IMWT để bổ sung bể các chủng vi sinh giúp tăng hoạt tính bùn nhé.
