Khi sử dụng men vi sinh, nhiều người ủ men vi sinh để nhân sinh khối. Mục đích là để tăng mật độ vi sinh lên nhiều dùng sẽ tiết kiệm và hiệu quả. Vậy liệu ủ men vi sinh có thực sự giúp tăng số lượng vi sinh? Việc tăng sinh khối này thường rất khó đánh giá và mọi người thường đánh giá bằng cảm quan là chính. Việc đánh giá bằng cảm quan sẽ có nhiều ý kiến trái chiều. Sau đây là một số đánh giá của Flash về một số khó khăn sau:
I. Cách ủ men vi sinh thường dùng
Hiện nay có 2 cách mọi người hay dùng để ủ tăng sinh khối vi sinh. Tăng sinh khối hiểu là tăng số lượng (mật độ) và khối lượng của tế bào vi sinh.
- Ủ yếm khí vi sinh + mật đường + khoáng. Ủ kín trong thùng chứa tránh ánh sáng.
- Ủ sục khí + mật đường + khoáng. Ủ cấp khí liên tục cho vi sinh phát triển.
Xem thêm: Màu bùn nói gì về chất lượng vi sinh?
II. Ủ có giúp tăng số lượng vi sinh?
Việc ủ tăng sinh khối phụ thuộc nhiều vào kỹ thuật người ủ. Người có kinh nghiệm sẽ biết chủng vi sinh mình đang dùng là chủng gì, cần dinh dưỡng gì. Khi đó khả năng thành công cao do họ kiểm soát được yếu tố môi trường. Còn đa phần thì rất mơ hồ, sau đây chúng ta cùng điểm qua những cái khó trong việc ủ vi sinh.
1. Xác định được nguồn dinh dưỡng
Việc ủ men vi sinh yếm khí hay sục khí để tăng sinh khối vi sinh là điều rất khó. Bởi vì chúng ta không thể định lượng được chính xác dinh dưỡng cần thiết cho vi sinh để chúng hấp thụ và tăng sinh khối. Sản phẩm có mật độ 10^8, 10^9, 10^10 cfu/gram thì cách bổ sung dinh dưỡng cũng khác nhau.
Ngoài dinh dưỡng chính là nguồn Carbon được bổ sung từ nguồn mật rỉ đường. Thì vi sinh còn cần các vi lượng khác như Ni tơ, Phốt pho, khoáng, pH, độ mặn…
Ví dụ môi trường lên men chuẩn người ta thường chuẩn bị như sau:
- Đường (glucose, lactose hoặc saccharose): 5g
- Peptone : 10g
- Bột chiết nấm men : 5g
- pH : +- 7
- Nước cất vừa đủ : 1L
Các thành phần dinh dưỡng thường có tỉ lệ và định lượng của riêng cho từng mục đích sử dụng. Ngoài thị trường cũng có nhiều sản phẩm dinh dưỡng cho việc nuôi cấy vi sinh. Vì thế việc ủ men vi sinh chỉ bổ sung mật rỉ đường sẽ khó để vi sinh phát triển tốt.
2. Khả năng nhiễm khuẩn
So với điều kiện dinh dưỡng để ủ men vi sinh tốt, thì một rủi ro khác là khả năng nhiễm khuẩn. Các nhà máy sản xuất vi sinh có môi trường sạch vô trùng để sản xuất men vi sinh ( theo tiêu chuẩn GMP và các tiêu chuẩn ngành khác). Trong khi ủ, chúng ta chỉ sử dụng các can, các bình lớn đã sử dụng để ủ vi sinh. Điều này tạo điều kiện cho các vi khuẩn khác trong môi trường sinh sôi. Chúng có thể cạnh tranh dinh dưỡng với men vi sinh gốc của chúng ta. Trường hợp này, số lượng vi sinh còn giảm chứ không hề tăng như kỳ vọng.
3. Thời gian ủ vi sinh?
Thời gian ủ vi sinh bao lâu là đủ để sử dụng? Không có nhiều kiểm chứng cho điều này. Chúng ta đang làm theo cách mà những người đi trước chỉ lại. Các mẫu vi sinh cũng không được kiểm tra bởi các phòng thí nghiệm. Nhiều người nói ủ yếm khí thì từ 48-72h là có thể dùng khi có mùi thơm, chua. Còn ủ sục khí thì từ 6-24h khi nước bắt đầu sệt lên bọt.
Vi sinh có các giai đoạn phát triển riêng. Chúng chỉ cho hiệu quả cao dùng đúng mẻ vi sinh trong giai đoạn tăng trưởng. Nghĩa là giai đoạn vi sinh có thể xử lý nước và chất ô nhiễm nhanh nhất. Chính vì vậy việc khó xác định thời gian ủ làm cho hiệu quả sản phẩm không đạt được cao nhất.
4. Thời gian sống của vi sinh sau ủ trong môi trường thực tế
Vấn đề này rất quan trọng, vì nhiều sản phẩm khi ủ xong kiểm tra vi sinh rất tốt. Nhưng sau đó khi sử dụng thì hiệu quả không kéo dài. Do vòng đời vi khuẩn lúc này còn quá ngắn nên phải liên tục bổ sung vi sinh. Các sản phẩm vi sinh tốt cho ao tôm thì thường kéo dài hiệu quả trong 7-15 ngày. Còn nếu phải 2-3 ngày dùng 1 lần thì chúng ta nên kiểm tra hiệu quả mẻ ủ vi sinh. Kiểm tra các thế hệ sau nó còn giữ được đặc tính tốt hay đã bị biến tính.
III. Nên dùng vi sinh như thế nào cho hiệu quả?
Hãy làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất đó là việc nên làm. Đối với men nhập khẩu, hãng sản xuất thường khuyên kích hoạt vi sinh với nước. Pha vi sinh theo tỉ lệ 0.5kg với 20L nước, để thoáng 30-90 phút sau đó tạt đều lên mặt ao. Vi sinh chỉ cần nhiêu đó để chuyển từ dạng bào tử sang dạng hoạt hóa. Việc này bên Flash cũng thực hiện thấy hiệu quả và ít tốn thời gian đế sinh khối.
Xem thêm: Nên dùng vi sinh xử lý nước thải dạng lỏng hay bột?
