Trong nước thải chế biến tôm có một thành phần protein rất cao, chủ yếu từ máu, mỡ tôm. Protein này sẽ bị thủy phân và làm tăng Nitơ và Phốt pho trong nước thải chế biến tôm. Thành phần nước thải này không khác gì nước thải thủy sản, có thể xử lý theo hướng hóa lý và sinh học như các hệ thống khác. Tuy nhiên, nước thải chế biến tôm ngoài protein còn có thành phần Chitin. Chitin cũng là thành phần khó xử lý nhưng lại có giá trị cao về mặt dược phẩm. Việc hiểu rõ thành phần của nước thải sẽ cho ta giải pháp xử lý hiệu quả. Vậy chitin là gì và xử lý chúng như thế nào?
Chitin hay Kitin là gì?
Tương tự như cellulose và tinh bột, chitin được tạo nên từ các phân tử đường 6C. Chitin có công thức hóa học là (C8H13O5N)n. Sự khác nhau giữa tinh bột, cellulose và chitin là rất nhỏ nhưng chức năng của chúng khác nhau rất xa. Chitin góp phần cấu tạo nên thành tế bào của nấm. Chúng cũng cấu tạo nên vỏ tôm, cua và các động vật giáp xác khác, côn trùng… Chúng có cấu trúc cứng rắn nên tôm cua muốn lớn cần phải lột bỏ lớp giáp xác cũ.
Ảnh hưởng của chitin đến nước thải chế biến tôm:
Chitin làm nổi bọt bể hiếu khí
Nước bể hiếu khí có thể nổi bọt do sốc tải vào thời điểm tiếp nhận nước thải thu hồi Chitin. Nếu hệ thống có hóa lý kết hợp sinh học thì ít xảy ra hiện tượng nổi bọt hơn. Những trường hợp sử dụng công nghệ AAO sẽ phải mất 1-2 tuần để dưỡng lại vi sinh bị sốc. Vì bể kỵ khí không thể xử lý được lượng lớn SS đầu vào, chúng sẽ tràn qua bể hiếu khí và làm bùn hiếu khí chuyển màu đen, và nổi bọt. Lúc này nên giảm tải, điều chỉnh pH, tăng sục khí và bổ sung thêm men vi sinh hiếu khí IMWT.
Chắc chắn trong nước thải chế biến tôm sẽ có mùi hôi do quá trình phân hủy Protein. Vì vậy có thể tính toán che đậy bể gom hoặc sử dụng soda để giảm sự hình thành H2S. Nhiều hệ thống mình đến có mùi hôi rất nồng dù còn ở rất xa.
Thu hồi Chitin từ vỏ tôm
Mặc dù có cấu tạo rắn chắc, tuy nhiên chitin vẫn có thể bị phá vỡ bằng các Enzyme. Ban đầu các vỏ tôm sẽ được làm sạch và khử khoáng bằng dung dịch HCL 8%. Sau khi khử khoáng chúng sẽ tiếp tục được xử lý trong dung dịch NaOH 10%. Tiếp theo, chúng sẽ được rửa sạch và kiểm tra các Protein còn sót lại dính trên vỏ tôm.
Sau quá trình khử khoáng và khử Protein chúng ta sẽ thu được chitin thô. Dung dịch sau khi khử khoáng, khử Protein sẽ được qua hệ thống xử lý nươc thải. Dòng nước thải này khó xử lý do chất ô nhiễm cao COD thường trên 1.500mg/L. Ngoài ra còn có Tss và pH đầu vào không ổn định.
Công nghệ cho hệ thống này sẽ cần bể keo tụ tạo bông + Kỵ khí + Anoxic và Hiếu khí. Nếu bể keo tụ tạo bông làm việc hiệu quả giảm được >40% COD đầu vào có thể không cần bể kỵ khí. Bể Anoxic và Hiếu khí kết hợp có thể xử lý được COD, TN, TP còn lại sau hóa lý.
Mục đích của việc tách chitin để làm gì?
Nhà mình hiện đang dùng thuốc Glucosamine để hỗ trợ cho bố mẹ người lớn tuổi. Glucosamine có tác dụng trị xương khớp, chống viêm, kháng khuẩn và ngăn ngừa ung thư tốt. Mà Glucosamine lại là một thành phần chủ yếu của Chitin có trong vỏ của tôm, cua loài giáp xác.
Vì Chitin có giá trị dược phẩm cao nên các nhà máy sẽ thu hồi chitin từ lớp vỏ tôm. Giá của hộp Glucosamine 375 viên khoảng 650.000đ, còn vỏ tôm thải bỏ nhiều khi còn gây ô nhiễm môi trường hoặc là nguyên liệu rẻ tiền cho thức ăn gia súc.
Tóm lại
Việc thu hồi chitin trong vỏ tôm nhằm nâng cao giá trị sản phẩm nên được đầu tư nhiều hơn. Thiết kế cũng nên tìm hiểu kỹ quy trình sản xuất để biết được những thành phần có trong nước thải. Nước thải chế biến tôm đơn thuần khác nước thải của nhà máy có thu hồi chitin. Việc tìm hiểu kỹ sẽ đem lại thiết kế tốt và vận hành thành công để sớm bàn giao chủ đầu tư.
Chitin là gì
