Nước thải y tế không được xử lý hiệu quả là mối đe dọa tiềm tàng đối với sức khỏe con người vì dễ làm lây lan một số bệnh. Hơn nữa, sự bùng phát của đại dịch COVID-19 đòi hỏi phải kiểm soát vi rút và các mầm bệnh khác trong nước thải y tế. Ngoài ra, sự hiện diện của các chất hữu cơ dễ ăn mòn khác nhau, các hợp chất dược dụng (PhAC), v.v … dễ gây ô nhiễm tài nguyên nước và hệ sinh thái. Do đó xử lý nước thải y tế, bao gồm giảm nhu cầu oxy sinh hóa (BOD), nhu cầu oxy hóa học (COD), tổng chất rắn lơ lửng (TSS), hoạt chất dược dụng (PhAC), mầm bệnh, amoni là rất cần thiết.

Các quy trình sinh học, chẳng hạn như màng sinh học, quy trình bùn hoạt tính… loại bỏ hơn 80% BOD, COD, TSS, v.v. Xử lý bậc ba, chẳng hạn như hấp phụ, xử lý ozone, xử lý tia cực tím, khử trùng v.v … là rất cần thiết để xử lý nước thải y tế hiệu quả.

Sơ đồ xử lý nước thải bệnh viện

Tổng quan xử lý BOD, COD nước thải y tế

Hệ thống bao gồm bể lắng, bể điều hòa và cân bằng, bể hiếu khí và bể khử trùng. Hệ thống này xử lý khoảng 100% TSS, 93% COD và 91% Nitơ tổng. Mức độ loại bỏ PhAC trung bình là 78%. Quan sát cho thấy các hệ thống có sử dụng màng sinh học cho hiệu suất xử lý cao hơn. Nước thải sau bể sục khí sẽ được xử lý bằng clo, và xử lý được trung bình 51,45% PhAC.

Tỷ lệ loại bỏ COD, BOD và amoni của hệ thống kết hợp lần lượt là 75,3%, 85,7% và 84%. Ở Iran, bằng cách lắp đặt hệ thống hiếu khí và kỵ khí, hơn 90% TSS, COD, BOD, nitrit và nitrat được xử lý. Đối với hệ thống không có bể kỵ khí, tỷ lệ loại bỏ PhACs trung bình của hai hệ thống xử lý lần lượt là 83% và 97%. Mặc dù vậy, xử lý nitrit và nitrat hầu như không diễn ra trong hệ thống vì không có khu vực anoxic để khử nitrat và nitrit. Thiết bị sục khí đã chuyển đổi amoni hiện tại thành nitrat, do đó làm tăng nồng độ nitrat trong nước thải đầu ra. Với sự tiến bộ của công nghệ vi sinh, giờ đây bạn có thể xử lý amoni cả khi hệ thống không có bể anoxic.

Xử lý BOD, COD, TSS trong nước thải y tế sẽ hiệu quả nhanh chóng hơn khi sử dụng vi sinh hiếu khí IMWT.

Ngoài COD, chất tẩy rửa… có thể xử lý đạt, amoni trong nước thải bệnh viên đa phần vượt quy chuẩn QCVN gấp nhiều lần. Do amoni ảnh hưởng lớn đến môi trường và sinh vật thủy sinh nên mức phạt cao nếu vượt tiêu chuẩn. Theo nghị định 155/2016NĐ-CP, mức xử phạt vượt chuẩn 2 lần cho hệ thống 20m3/ngày là từ 50-100 triệu đồng. Con số này còn lớn hơn nếu hệ thống bị vượt các chỉ tiêu khác như pH. Vì thế, Flash đưa ra trường hợp thực tế về giải pháp xử lý amoni trong nước thải bệnh viện, phòng khám để mọi người tham khảo.

Giảm amoni trong nước thải phòng khám đa khoa tại TP. HCM

Đây là nước thải phòng khám đa khoa tại TP.HCM công suất 20m3/ngày. Công nghệ xử lý như sau:

Bể điều hòa –> Bể Anoxic –> Bể MBR –> Nguồn tiếp nhận.

Nước thải đầu vào có amoni dao động từ 80-120mg/L. Khi chưa bổ sung vi sinh giảm amonia thì đầu ra dao động từ 15.03 – 31.5mg/L. Cụ thể như hình bên dưới.

(Hình ảnh bảng kết quả.)

Sau khi Flash tư vấn sử dụng vi sinh Ammonia Reducer để bổ sung vào hệ thống theo liều lượng 10-20ml/m3/ngày thì lượng amoni giảm rất nhanh. Cụ thể:

Ngày	Chỉ tiêu Amoni (mg/L)	Giờ kiểm tra
15/04/2020	95.5	Trước xử lý lúc 14h00
21/04/2020	15.2	1h00
23/04/2020	6.7	10h00
25/04/2020	6.6	13h00
02/05/2020	5.2	9h00
13/05/2020	3.4	3h00
27/05/2020	27.5	3h30

Như vậy sau 1 tháng bổ sung vi sinh thì chỉ tiêu Amoni đã giảm xuống còn 3.4mg/L. Đây là con số ngoài mong đợi của anh kỹ thuật phòng khám. Trước đến giờ chưa bao giờ hệ thống vận hành được kết quả trên. Tuy nhiên, việc không duy trì bổ sung vi sinh định kỳ khiến kết quả bắt đầu có dấu hiệu tăng trở lại. 

Các chủng vi sinh nitrat hóa có thời gian phân bào rất lâu nên thường hệ thống nuôi cấy khoảng 7-10 ngày thì mới bắt đầu thấy hiệu quả cao. Khi nuôi cấy chủng vi sinh này được thì phải bổ sung và duy trì đều đặn bởi vì chúng rất dễ chết khi gặp môi trường bất lợi. 

Dưới đây là thông tin hướng dẫn bổ sung vi sinh Ammonia Reducer của hãng Organica UK.

Cũng để xử lý Amoni, hiện nay có vi sinh xử lý amoni và nitơ Quick Start của Proventus Canada với hiệu quả tăng cường do mật độ cực cao 1 tỷ con/gram. Amoni giảm tới 50% trong vòng 1 đến 2 ngày.

Bài chi tiết: Xử lý amoni nước thải sinh hoạt từ 64.2 xuống 0.5 mg/L